Zalety i wady TypeScript w porównaniu do JavaScriptu.

Wstęp

Czy TypeScript jest przyszłością JavaScript, czy jedynie chwilowym trendem? To pytanie zadaje sobie wielu programistów. Choć oba języki służą do tworzenia aplikacji webowych, różnią się pod wieloma względami. TypeScript, oferując statyczne typowanie i inne zaawansowane funkcje, obiecuje zwiększyć produktywność i poprawić jakość kodu. Jednak czy te korzyści są warte dodatkowej warstwy abstrakcji?

Definicja TypeScript i JavaScript

TypeScript i JavaScript ich nazwy brzmią dość podobnie, ponieważ w zasadzie są praktycznie tym samym. Praktycznie, ponieważ TypeScript jest nadzbiorem JS, oznacza to, że każdy poprawny kod JS jest poprawnym kodem TS.

JavaScript jest jednym z najpopularniejszych języków programowania, pierwotnie stworzony do tego, aby statyczne i “puste” strony “ożyły”, wniósł on możliwość interakcji użytkownika z elementami na stronach. Dzięki swojej wszechstronności dziś jest używany nie tylko w przeglądarkach, ale też po stronie serwera (np. przy użyciu Node.js) i w aplikacjach mobilnych (np. React Native). JavaScript jest językiem dynamicznie typowanym, co oznacza, że do dowolnej zmiennej można przypisać wartość dowolnego typu, jest to wygodne, jeśli chcemy nadpisać jakąś zmienną innym typem danych, lecz gdy zrobimy to przypadkiem w większym projekcie, możemy mieć problem ze znalezieniem błędu.

Silnik V8 to kluczowy element, który przyczynił się do popularności JavaScriptu. Jest to silnik JavaScript stworzony przez Google, który kompiluje kod JavaScript do natywnego kodu maszynowego, co znacząco zwiększa wydajność aplikacji webowych. Dzięki V8 JavaScript może działać szybciej i bardziej efektywnie, co jest szczególnie istotne w przypadku aplikacji wymagających dużej mocy obliczeniowej.

TypeScript jest to rozwinięcie języka JavaScript, wprowadził on między innymi:

Statyczne typowanie - oznacza to, że każda zmienna ma swój określony typ, a próba nadpisania jej innym typem danych zakończy się błędem.
Interfejsy - określają strukturę obiektu, pozwala to na określenie np. w jakiej formie będą dane pobrane z API.
Moduły - TS pozwala na budowanie aplikacji przy pomocy modułów, oznacza to w praktyce tyle, że nie trzeba importować wszystkich, często nieużywanych elementów, pozwala to na lepsze zarządzanie kodem źródłowym.

Dlaczego warto porównać te języki

Porównanie TypeScript i JavaScript jest kluczowe dla programistów, którzy pragną maksymalnie wykorzystać potencjał obu języków. TS jako nadzbiór JavaScript, wprowadza typowanie statyczne, co pozwala na wcześniejsze wykrywanie błędów oraz lepszą organizację kodu. Dzięki temu programiści mogą pisać bardziej złożone aplikacje w sposób bardziej zrozumiały i mniej podatny na błędy. Z drugiej strony, JS jest językiem o dużej elastyczności i wszechstronności, idealnym do szybkiego prototypowania i pracy w środowiskach webowych. Porównując te dwa języki, można lepiej zrozumieć ich mocne i słabe strony, co pozwala na świadome podejmowanie decyzji dotyczących wyboru odpowiednich narzędzi do konkretnego projektu. Analiza różnic między TypeScript a JS nie tylko poszerza wiedzę programisty, ale także wpływa na efektywność pracy zespołu oraz jakość finalnego produktu.

TypeScript: zalety

Statyczne typowanie

TypeScript jako nadzbiór JavaScript, wprowadza statyczne typowanie, co przynosi wiele korzyści dla programistów. Dzięki możliwości definiowania typów danych jeszcze w trakcie pisania kodu, programiści mogą uniknąć wielu błędów, które mogłyby pojawić się w czasie wykonania. Statyczne typowanie ułatwia także czytelność kodu, co jest niezwykle istotne w dużych projektach, gdzie wiele osób współpracuje nad tym samym kodem.

Dodatkowo TypeScript wspiera nowoczesne funkcje JavaScript, a jego kompilator dostarcza natychmiastowych informacji zwrotnych, co znacząco przyspiesza proces debugowania. W porównaniu do JavaScriptu, TypeScript zyskuje coraz większą popularność wśród programistów, którzy cenią sobie stabilność i efektywność pracy.

Przykład statycznego typowania z wykorzystaniem interfejsu:

interface Person {
  name: string;
  age: number;
}

function greet(person: Person): string {
  return `Hej, ${person.name}. Masz ${person.age} lat.`;
}

const bianka: Person = { name: "Bianka", age: 19 };
console.log(greet(bianka)); // Działa poprawnie

const mateusz: Person = { name: "Mateusz", age: "dwadzieścia" }; // Błąd: Typ 'string' nie może być przypisany do typu 'number'

Interfejsy i klasy

Interfejsy w TypeScript stanowią potężne narzędzie do definiowania struktur obiektów, co zwiększa czytelność kodu i umożliwia lepszą współpracę w zespołach.

Klasy, z kolei, pozwalają na stosowanie wzorców programowania obiektowego, co sprzyja modularności i ponownemu wykorzystaniu kodu. W kontekście porównania z JavaScriptem, TypeScript oferuje bardziej zorganizowane i przewidywalne podejście do tworzenia aplikacji, co czyni go doskonałym wyborem dla większych projektów, gdzie złożoność i skala mogą stanowić wyzwanie.

Wsparcie dla dużych projektów

W dużych projektach, gdzie nad kodem pracuje wielu programistów, spójność i przejrzystość kodu są kluczowe. TypeScript, ze swoją zdolnością do definiowania wyraźnych struktur danych i interfejsów, znacząco poprawia czytelność kodu. Dzięki temu nowi członkowie zespołu szybciej orientują się w projekcie, a ryzyko wprowadzenia błędów wynikających z nieporozumień co do intencji autora kodu jest mniejsze.

Łatwiejsze refaktoryzacja

TypeScript, dzięki swojemu systemowi typów statycznych, rewolucjonizuje sposób, w jaki podejmujemy refaktoryzację kodu. To, co kiedyś było żmudnym i podatnym na błędy procesem, staje się znacznie bardziej przewidywalne i bezpieczne. Dzięki wyraźnemu określeniu typów zmiennych, funkcji i obiektów, narzędzia do refaktoryzacji mogą z większą precyzją analizować nasz kod i proponować automatyczne zmiany. To pozwala nam szybciej wprowadzać poprawki, dodawać nowe funkcjonalności oraz utrzymywać czystą i spójną architekturę projektu, nawet w przypadku dużych i złożonych aplikacji.

W praktyce oznacza to, że podczas refaktoryzacji TypeScript pomaga nam:

Wykrywać potencjalne błędy na etapie pisania kodu: Kompilator TypeScript natychmiast sygnalizuje niezgodności typów, dzięki czemu możemy szybko wyeliminować problemy.
Zrozumieć strukturę kodu: Wyraźne typy ułatwiają nawigację po kodzie i zrozumienie, jak poszczególne elementy ze sobą współdziałają.
Zmieniać nazwy zmiennych i funkcji bez obawy o nieoczekiwane skutki: Dzięki systemowi typów możemy być pewni, że zmiany nie wpłyną na poprawność działania innych części aplikacji.
Przeprowadzać bezpieczne refaktoryzacje na dużą skalę: Narzędzia do refaktoryzacji mogą z większą pewnością automatyzować zmiany w wielu plikach jednocześnie.

Wsparcie narzędzi developerskich

Jedną z kluczowych zalet jest doskonałe wsparcie ze strony narzędzi deweloperskich.

Co to oznacza w praktyce?

Inteligentna autouzupełnianie kodu: Dzięki wyraźnemu określeniu typów, edytory kodu, takie jak Visual Studio Code, czy WebStorm potrafią podpowiedzieć nam dostępne metody, właściwości i argumenty funkcji. To przyspiesza pisanie kodu i zmniejsza liczbę błędów.
Refaktoryzacja na sterydach: Jak już wspomnieliśmy, TypeScript ułatwia refaktoryzację. Narzędzia deweloperskie wykorzystujące informacje o typach mogą bezpiecznie zmieniać nazwy zmiennych, funkcji i przeprowadzać inne operacje na dużą skalę.
Wykrywanie błędów na wczesnym etapie: Kompilator TypeScript analizuje nasz kod pod kątem zgodności typów i wyłapuje potencjalne błędy jeszcze przed uruchomieniem aplikacji. To pozwala zaoszczędzić wiele czasu, który musielibyśmy poświęcić na debugowanie.
Łatwiejsza nawigacja po kodzie: Dzięki systemowi typów, narzędzia do przeglądania kodu mogą szybciej wyszukiwać definicje zmiennych, funkcji i klas. To ułatwia zrozumienie złożonych projektów.
Lepsza dokumentacja: TypeScript pozwala na tworzenie szczegółowej dokumentacji bezpośrednio w kodzie, korzystając z anotacji typu. To ułatwia innym programistom zrozumienie, jak korzystać z naszej biblioteki lub aplikacji.

TypeScript: wady

Dodatkowa warstwa abstrakcji

TypeScript choć oferuje wiele przydatnych na co dzień korzyści wprowadza dodatkową warstwę abstrakcji. Dyscyplinuje ona programistę, zmuszając do precyzyjnego zaprojektowania wszystkich typów danych. Z drugiej strony utrudniać wejście w projekt nowym osobom szczególnie niezaznajomionym z TS. Problematyczna dla niektórych może się okazać też potrzeba konfiguracji kompilatora, dodatkowe ustawienia i ogólnie wiekszą złożoność projektu w porównaniu do JavaScript.

Krzywa uczenia się

Jedną z największych przeszkód, jakie napotykają programiści zaczynający przygodę z TypeScript, jest zdecydowanie krzywa uczenia się. Przejście z dynamicznie typowanego JavaScript na statycznie typowany TypeScript wymaga zmiany nawyków i przyswojenia nowych koncepcji. Deklarowanie typów, interfejsy, generyki – to wszystko są elementy, które choć w dłuższej perspektywie ułatwiają pracę, początkowo mogą wydawać się zbędną złożonością.

Wymagania dotyczące środowiska

TypeScript wymaga dodatkowej konfiguracji środowiska programistycznego. Aby efektywnie korzystać z jego możliwości, niezbędne jest zainstalowanie odpowiedniego kompilatora, narzędzi do zarządzania pakietami oraz skonfigurowanie edytora kodu. Choć wiele z tych czynności można zautomatyzować, początkowa inwestycja czasu może być zniechęcająca dla programistów przyzwyczajonych do bardziej minimalistycznych środowisk.

JavaScript: zalety

Uniwersalność

Prostota składni i dynamiczne typowanie sprawiają, że JavaScript jest językiem wyjątkowo przystępnym dla początkujących. Jego elastyczność pozwala na szybkie prototypowanie i iteracyjne tworzenie aplikacji. Dzięki temu deweloperzy mogą szybko wprowadzać zmiany i eksperymentować z różnymi rozwiązaniami. Choć ta swoboda może prowadzić do błędów w większych projektach, to właśnie prostota i elastyczność czynią JavaScript idealnym językiem do nauki programowania i tworzenia mniejszych aplikacji.

Duża społeczność

Jedną z największych zalet JavaScript jest jego ogromna i prężnie działająca społeczność. Miliony programistów na całym świecie korzystają z tego języka codziennie, co przekłada się na bogactwo zasobów, bibliotek i frameworków. Dzięki temu deweloperzy mają dostęp do gotowych rozwiązań wielu problemów, co przyspiesza proces tworzenia aplikacji. Ponadto aktywna społeczność oznacza, że w przypadku jakichkolwiek wątpliwości, czy problemów można łatwo znaleźć pomoc na licznych forach, platformach Q&A oraz w kanałach społecznościowych.

Prosty w nauce

JavaScript słynie z niskiego progu wejścia. Jego składnia jest intuicyjna i zbliżona do języka naturalnego, co sprawia, że jest łatwy do przyswojenia nawet dla osób początkujących w programowaniu. Dzięki temu, że JavaScript jest językiem interpretowanym, nie wymaga skomplikowanej konfiguracji środowiska, a błędy można szybko zlokalizować i naprawić. To wszystko sprawia, że JavaScript jest doskonałym wyborem dla tych, którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę z tworzeniem stron internetowych.

JavaScript: wady

Brak statycznego typowania

Jedną z największych zalet JavaScriptu jest też jego największą wadą - dynamiczne typowanie. Brak statycznego typowania w JavaScript może być źródłem wielu problemów. Deweloperzy muszą poświęcić więcej czasu na testowanie kodu, aby upewnić się, że wszystkie zmienne są używane zgodnie z przeznaczeniem. Ponadto dynamiczne typowanie może prowadzić do błędów, które trudno jest wykryć na wczesnych etapach rozwoju. W konsekwencji może to wydłużyć czas tworzenia aplikacji i zwiększyć ryzyko wystąpienia błędów w produkcji.

Przykład błędu który może wystąpić przy pracy w zespole:

function greet(person) {
  return `Hej, ${person.name}. Masz ${person.age} lat.`;
}

const bianka = { name: "Bianka", age: 19 };
console.log(greet(bianka)); // Działa poprawnie

const mateusz = { name: "Mateusz", wiek: "dwadzieścia" };
console.log(greet(mateusz)); // Edytor nie wyświetli błędu ale funkcja zwróci nam 'Hej, Mateusz. Masz undefined lat.'

Potencjalne błędy w czasie wykonania

Idealnym przykładem błędów podczas wykonywania jest kod z poprzedniego akapitu, gdy nie ma statycznego typowania w którymś, miejscu kodu można np. zrobić literówkę w nazwie parametru i kod zwróci nam kompletnie różny i błędny wynik. W TS, gdy taka sytuacja miałaby miejsce IDE, poinformuje nas, że taka nazwa nie istnieje na danym obiekcie. A jeśli nie IDE to kompilator.

Kiedy używać TypeScript, a kiedy JavaScript

Wybór między TypeScript a JavaScript często sprowadza się do skali projektu i preferencji zespołu. TypeScript, jako nadzbiór JavaScriptu, wprowadza statyczne typowanie, interfejsy i inne zaawansowane funkcje, które są niezwykle przydatne w dużych, złożonych aplikacjach. Jeśli pracujesz nad projektem, który będzie rozwijany przez wiele osób i ma długoterminową perspektywę, TypeScript może znacząco poprawić czytelność kodu i zmniejszyć liczbę błędów. Z drugiej strony, JavaScript, ze swoją dynamiczną naturą, jest doskonałym wyborem dla mniejszych projektów, prototypów lub gdy szybkość rozwoju jest priorytetem.

Podsumowanie zalet i wad

TypeScript, jako nadzbiór JavaScriptu, wprowadza do rozwoju webowego szereg usprawnień, które docenią zwłaszcza programiści pracujący nad dużymi i złożonymi projektami. Statyczne typowanie, interfejsy, klasy i inne zaawansowane konstrukcje pozwalają na tworzenie bardziej przewidywalnego, skalowalnego i łatwiejszego w utrzymaniu kodu. Z drugiej strony, konieczność kompilacji oraz krzywa uczenia się mogą stanowić pewne ograniczenia, szczególnie dla programistów przyzwyczajonych do dynamicznego charakteru JavaScript. Ostatecznie, wybór między TypeScript a JavaScript zależy od specyfiki projektu, wielkości zespołu oraz indywidualnych preferencji programistów.

Podsumowanie

Podsumowując, zarówno TypeScript, jak i JavaScript mają swoje mocne strony i najlepiej sprawdzają się w różnych scenariuszach. JavaScript, ze swoją lekkością i elastycznością, jest idealny dla szybkich prototypów i mniejszych projektów, gdzie szybkość rozwoju jest priorytetem. TypeScript, z kolei, jest bardziej odpowiedni dla dużych aplikacji, gdzie niezawodność, utrzymanie i współpraca w zespole mają kluczowe znaczenie. Wybór odpowiedniego języka zależy od konkretnych wymagań projektu i preferencji zespołu.

Najważniejsze różnice

W zasadzie najważniejszą różnicę zobaczymy już przy najprostszej funkcji dodającej 2 liczby i zwracajacej sumę. W przypadku Javascriptu kod będzie wyglądać w następujący sposób:

function suma(a, b) {
  return a + b;
}

Natomiast ta sama funkcja ale napisana w TypeScript ze statycznym typowaniem będzie wyglądać tak:

function suma(a: number, b: number): number {
  return a + b;
}

Różnica nie jest jakaś spektakularnie duża ale trzeba pamiętać aby używać poprawnego typowania.